Ati nesiller sismik izolatör sistemini öğreniyor
BİTLİS Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonradan Bitlis’in Tatvan ilçesinde eğitim gören öğrenciler, binalarda geçer not sismik izolatör (yaylı hep) ile depreme zayıf yapılan yapı arasındaki farkı deney yaparak öğreniyor.
Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler 11 ilde büyük tıpkı yıkım meydana getirirken, deprem hasarını yüzde 80 oranında azalttığı tanıdık sismik izolatörler ise yeniden gündeme geldi. Çin ve Japonya’da bulunan binalarda sıkça geçer not sismik izolatörler, Türkiye’üstelik ise yıpranmamış yapılan site hastanelerinde ve ara sıra yurtlarda kullanılıyor.
Türkiye’da bu sistemin artık yaygınlaşmasına özen yutmak ve gelecek nesilleri bu konuda şuurlandırmak amacıyla Bitlis’in Tatvan ilçesindeki Van Gölü İlkokulunda fariza yapan Derslik Öğretmeni Fuat Ütkür, öğrencilere binalarda kullanılan sismik izolatörlerin hareket sırasında zahir çalıştığını ve binaların yıkımını elbette önlediğini ifşa etmek için harekete geçti. Ütkür, kendi sınıfında kâin kara tahta materyaller ve 3 kalem ile öğrencilerine yer sarsıntısı sırasında sismik yalıtıcı sistemine cemaat olan ve sıfır çatı arasındaki farkı afişe etmek için 2 ayrı maket yapı mensur etti. Öğrenciler eliyle amatör gözlerle izlenilen deneyde Ütkür, sismik izolatörlü maket binayı istikbal idraksiz sallayarak ayakta kaldığını gösterirken aynı süratli sallanılan sismik izolatörsüz binanın ise yerle tıpkısı olduğu görüldü. Niteliksiz materyallerle öğrencilerin yaylı araba sistemi henüz dolgunca anlamalarını sağlayıcı Ütkür, Türkiye’dahi kullanılmamış yapılan kent hastanelerinde bu sistemin kullanılmaya başlandığını fakat imdi yaygınlaşması gerektiğini söyledi.
“Elimizdeki mahdut materyallerle bunu canlandırmaya çalıştık”
Öğrencilere depremin korkutucu olmadığını ve depremden sığınmak üzere neler yapılması gerektiğini anlatan Dershane Öğretmeni Fuat Ütkür, “Milli Yetişek Bakanlığımızın bizlere göndermiş olduğu psikososyal destek eğitimi çerçevesinde aynı çekim vardı. Öğrencilerimizin bu travmayı elan acele atlatabilmesi adına etkinlikler ve konuşmalar yaptık. Depremin aslında korkutucu olmadığını, doğanın doğal tıpkı refleksi, tıpkı tabiat olayı, bizim sarsıntı ülkesi olduğumuzu ve ana kocaman olan korkmak, ürkmek hesabına sarsıntı öncesinde, sırasında ve sonrasında neler yapmamız gerektiğini çocuklarımız ile konuştuk. Tabi kollar bile haberleri izliyor. Sınıfta yapılan konuşmalar beyninde çocukların bana ‘öğretmenim Çin ve Japonya’dahi binalar yıkılmıyor bizde de uygulanmaya başlamış aynı cümle var’ diye soruları oluyordu. Bunun raylı hep olduğunu, sismik izolatör olduğunu anlattım. Öğrencilerimiz aktif öğrenme döneminde oldukları üzere konuları harlatmak gerekiyordu. Tığ birlikte elimizdeki macerasız materyallerle bunu canlandırmaya çalıştık. Çocuklarımızla de gayet güzelce gabi cevaplar aldık. Bildirme azından işin mantığını kavradılar. Ülkemizde bile kullanılmamış kent hastanelerinde ve yurtlarda bu hep kullanılmaya başladı. Umarım sarsıntı öncesi almamız müstelzim tedbirleri biraz daha arttırır ve bu yaşlarda çocuklarımızı şuurlandırabiliriz. Depremden dingildemek, saygı yerine tedbirlerimizi alıp depremle yaşamaya ama mukavemetli, hareketli binalarda şuurlu benzeri şekilde yaşamaya alışırız” diyerek konuştu.
“İki maketi dahi aynı materyallerden yaptık”
Yapılan deneye çocukların çok şaşırdığını dile getiren Ütkür, “Oluşturduğumuz maketin temas ikisinde da ayrımsız katlar vardı. Tabi ki torunlar yaptığımız bu düzeneğe şaşırdılar. Emretmek kim ilaç alırsak hareket çokça da ürkütücü, yıkıcı tıpkı hırs değil, alışılagelen bir huy olayı mantığını anladılar ve ben umutluyum. Bizden sonraki nesiller biraz daha bilinçli benzeri şekilde depreme henüz hazırlıklılar. Çünkü bunun tekraren eğitimini yaptık. Bunlar bizim üzere umut vaat ediyor ve geleceğe elan umutluyuz” dedi.
“Ülkemizde bu sistemin yaygınlaşmasını istiyoruz”
Gelecekte mimar tutmak talip 4’ncü dershane öğrencisi Furkan Akbay ise sismik yalıtıcı sisteminin yaygınlaşmasını istediğini söyleyerek, “Göstergeç izlerken sismik yalıtkan sistemi vardı. Çin’dahi meydana gelen 9.7 şiddetindeki depremler binada oturanlar 3.7 diyerek hissetmişler. Kul merak yazar öğretmenime sordum. Öğretmenimizde bize anlattı ancak çokça mebzul anlamamıştık. Öğretmenimizde bize deneyim olarak gösterdi ve bence çokça üstelik bereketli anladık. Ülkemizde bu sistemin yaygınlaşmasını istiyoruz. Bu sayede binalar çökmez ve insanlar elan güvende kalarak kötülük görmez. Gelecekte mimar olmak istiyorum. Mimar olursam evleri akva yapıp sismik izolatörü bol kullanmaya çalışacağım. Mimar olunca projeleri ona bakarak çizeceğim. Binaları aklık yapıp malzemelerden çalmayacağım” diye niteleyerek konuştu.
