Haftanın tarihine bakış

Büyük Budun Meclisi, Sakarya Meydan Muharebesi’nın kazanılmasından sonra Serdar Mustafa Kemal Ağırbaşlı’ya, 19 Ilkgüz 1921’da kanunla “Indikatör” (Müşir) rütbesi ile “Gazi” unvanı verdi.

Mustafa Eksiksizlik’e, Milli Mücadele’nin başında, Erzurum’bile bulunduğu sırada, kendisini İstanbul’a çağıran Saray ile 8-9 Orak Ayı 1919 gecesi yaptığı telgraf görüşmesinde, resmi memuriyetine sonuç verildiği bildirildi.

Mustafa Kemal Rabıtalı üstelik Harp Okulu Nezareti’ne ve Halife’a, “resmi vazifesiyle beraber askerlik mesleğinden ricat ettiğini” bildiren telgraf gönderdi. Tek derece sahibi sıfır Mustafa Kemal, “milletinin sinesinde” mücadelesini sürdürdü.

Sakarya Meydan Muharebesi öncesinde Mustafa Kemal’e Budun Meclisi, 5 Ağustos 1921’birlikte “Başkomutanlık” unvanı verdi. Savaşın 13 Ilkgüz’üstelik kazanılmasının arkası sıra, Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü) Vakur ile Erkânıharbiyeiumumiye Başkanı Fevzi (Idrak Etmek) Ağırbaşlı, cepheden, “Edirne Mebu su İsmet ve Kozan Mebusu Fevzi” imzalarıyla Meclis’e 15-16 Ilkgüz 1921’üstelik gönderdikleri tarihi önergeyle Mustafa Kemal’e “Müşirlik” rütbesi ile “Gazi” unvanı “tevcihini” önerdi.

Meclis’in kanunla bu önergeyi kabul etmesiyle Mustafa Eksiksizlik Gösterişli’ya “Müşir” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.

Belli çivi öbür olaylar

19 Ilkgüz

1575- Şehriyâr III. Murat’ın görevlendirdiği Müneccimbaşı Takiyüddin Efendi’nin öncülüğünde kurulan İstanbul Rasathanesi açıldı. Observatuvar, devrin Şeyhülislamı aracılığıyla 1580’da yıktırıldı.

1893- Yıpranmamış Zelanda kolonisi, kadınlara rey hakkı tanıyan ilk millet oldu. Bu atılımın öncüsü, 1866’birlikte karı hareketini başlatan Kate Sheppard idi.

1921- TBMM, Mustafa Eksiksizlik Vakur’ya, “Mareşal” rütbesiyle “Gazi” unvanı verdi.

1951- Şimal Atlantik Paktı Konseyi, Türkiye ve Yunanistan’a NATO’ya iltihak çağrısı yaptı.

1955- Arjantin Cumhurbaşkanı Juan Peron, askeri darbeyle devrildi ve Paraguay’a sürüldü.

1961- Çarkıt başbakanlardan Ordinaryüs Prof. Şemsettin Günaltay hayatını kaybetti.

1970- Türk Albeni Yollarının Antalya adlı uçağı Isparta essah düştü, 154 sevimli hayatını kaybetti.

1985- Meksika’nın başkenti Meksiko’bile meydana gelen 8,1 büyüklüğündeki depremde 35 binden fazla emanet öldü.

1987- 10. Akdeniz Oyunlarında Serbest Güreş Milli Takımı, 6 altın, 1 gümüş madalya ile topluluk halinde şampiyon oldu.

2010- 95 yıl aradan sonraları ilk defa ayrımsız günlüğüne ibadete açılan Akdamar Kilisesi’nde ritüel yapıldı.

2012 – Numan Kurtulmuş’un genel başkanlığını yaptığı Halkın Sesi Partisi (ARPALIK Öğür) alışılmamış kongrede feshedildi.

2017- Mürekkep Milel Mülteciler Yüksek Komiserliği, Yemen’bile uğraş zımnında evlerini terk fail kişilerin sayısının 2 milyona yaklaştığını duyurdu.

2021- Pakistan Uluslararası Havayolları (PIA), 22 yıl aranın arkası sıra Pakistan’dan Suriye’nin başkenti Şam’a ilk muvakkat seferini gerçekleştirdi.

20 Ilkgüz

622- Hazreti Muhammed ile Hazreti Ebubekir, Medine’ye ulaştı.

1519- Portekizli kaşif Magellan, 270 can ve 5 gemiyle İspanya’dan yola çıktı.

1937- Dolmabahçe Sarayı Veliaht dairesinde, Atatürk’ün birlikte isteğiyle Türkiye’nin geçmiş gösterici ve yontu müzesi açıldı.

1946- Basın Kanunu TBMM’üstelik akseptans edildi.

1985- Halk Müziği yorumcusu, opera sanatçısı, bestekâr ve âşık Psişik Akarsu, 73 yaşında irtihal etti.

1988- Naim Süleymanoğlu, Seul Olimpiyat Oyunları’nda halter dalında 6 acun rekoru kırdı.

1992- Müstakil Gündem gazetesi yazarı Musa Anter, Diyarbakır’de öldürüldü.

1992- Gazeteci yazar İlhami Soysal 64 yaşında öldü.

1994- Bakü’birlikte petrol anlaşması imzalandı. İngiliz BP, Amerikan Amaco, Penzol, Acımasız Lukoil ve TPAO, bire bir şirketler birliği oluşturdu.

2011- Yargıda ünlü ve görüntülü ifade dönemi başladı. Duruşma dolayısıyla atıf ve nakillerin bildirme uzuv indirilmesini amaçlayan Ceza Muhakemesinde Patırtılı ve Kaynak Bilişim Sisteminin Kullanılması Karşı Yönetmelik yürürlüğe girdi.

2011- Türk futbolunda, kulüplere verilen “seyircisiz karşılaşma cezası” dönemi, Fenerbahçe- Manisaspor karşılaşmasıyla sona erdi. Fenerbahçe Şükrü Saraçoğlu Stadı, kadınlara ve çocuklara açıldı.

2013- Güvenlik Umumi Müdürlüğünün Dikmen’deki polis güçleri evine roketli saldırı düzenlendi.

2016- Kanadalı ve Çinli marifet adamları, fiber gözlükçü ağda aynı yerden diğerine bilgiyi, fiziki temas şey konusunda yüklemeden aktarmayı başardı.

2018- Temaşa ve sinema sanatçısı Ferdi Merter Fosforoğlu, 79 yaşında memat etti.

2020- Rasim Öztekin, Harbiye Cemil Topuzlu Küşade Gelgel Sahnesi’nde gerçekleştirilen törende, güldürü geleneğinin nişanesi kendisine akseptans edilen Keleş Hasan Efendi’nin kavuğunu, Kerem Çoruh’a devretti.

21 Ilkgüz

1903- İlk kovboy filmi Kit Carson’un prömiyeri KÖLE’bile yapıldı.

1932- Esirgeme-i Etfal Cemiyetince düzenlenen “Doğuluca Güreş” karşılaşmaları Taksim Stadyumu’nda yapıldı.

1938- İlk monitör haber programı BBC’üstelik yayımlandı.

1943- Karikatürist Sedat Nuri İleri 55 yaşında öldü.

1943- İnönü Ansiklopedisi’nin ilk fasikülü yayımlandı.

1947- Zonguldak Kozlu kömür ocaklarındaki grizu patlamasında 48 işçi öldü.

1973- Sanat tarihçisi Tahsin Halis öldü.

1975- Ressam ve âşık Bedri Rahmi Eyüboğlu, 62 yaşında ölüm etti.

1980- Orgeneral Haydar Saltık, Ululuk Başkanı Genel Sekreteri oldu. Benzeri çağ Başbakan Bülend Ulusu, hükümetini açıkladı.

1989- Beyaz Perde yönetmeni ve yapımcı Ertem Eğilmez, 60 yaşında ebedî uyku etti.

2000- Gazeteci yazar Ahmet Taner Kışlalı suikastında araca bombayı yerleştirdiği tamlanan Rüştü Aytufan, Sapanca’dahi yakalandı.

2011- Türk müziğine 80’in üzerinde eser kazandıran Ahmet Niyazi Şengül, Safranbolu’bile 85 yaşında hayatını kaybetti.

2015- Nijerya’nın kuzeydoğusundaki Borno eyaletinin başkenti Maiduguri’üstelik bir camiye planlı intihar saldırısında 54 sevimli hayatını kaybetti.

2016- Mısır’ın kuzeyinde Kefr Kayırıcı-Şeyh’ten Akdeniz’e açılan göçmen teknesinin batması sonucu 204 sevimli hayatını kaybetti. Yola çıkarken birçok kişiyi taşıdığı bilinmeyen teknede bulunan 164 birey kurtarıldı.

2017- ESIR, desteklediği ÖSO’ya Deyrizor operasyonunda yıldırı örgütü PKK/PYD ile cereyan ika teklifi yaptı. ÖSO grupları ise operasyonda yıldırı örgütüyle ayrımsız safta düzlük almayı reddetti.

2017- Meksika’nın başkenti Meksiko’da meydana mevrut 7,1 büyüklüğündeki depremde 366 emanet öldü, yıkılan binaların enkazından 52 dirilik kurtarıldı.

2018- Suudi Arabistan’ın resmi göstergeç kanalında ilk defa aynı kadın spiker anne bili bültenini sundu.

2020- Koronavirüs salgını nedeniyle Türkiye’dahi mart ayından bu yana kapalı olan okullar, anaokulu ve beş 1’inci sınıflarda karşı karşıya yetişek üzere kapılarını açtı.

2021- Japonya’birlikte 107 yaşlarındaki Umeno Sumiyama ve Koume Kodama “ruhlu sunma buğulanmış koşa” yerine Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi.

22 Ilkgüz

1520- Dokuzuncu Osmanlı Padişahı Güç Odalık Sevap öldü.

1792- Fransa’de cumhuriyet ilan edildi.

1903- İtalo Marconi, kornet (cornet) dondurma külahının patentini aldı.

1908- Bulgaristan, Osmanlı’dan bağımsızlığını car etti.

1919- Türkiye İşçi ve Dikici Toplumcu Fırkası kuruldu.

1932- Gazeteci, yazar, bestekâr Ahmet Rasim, 68 yaşında öldü.

1943- Ankara Olgun Fakültesi kuruldu.

1959- Avrupa ile BENDE arasındaki önce telefon kablo hattı yöntemince açıldı.

1964- Sosyal Demokrat Parti kuruldu.

1964- Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, Yassıada hükümlüleri Yâren Koraltan, Rüştü Erdelhun, Rast Yatağan ve Nedim Ökmen’i sağlık sorunları nedeniyle affetti.

1980- İran- Irak savaşı başladı.

1985- Fransız hükümeti, 10 Temmuz 1985’te batan Greenpeace’e ilişik “Rainbow Warrior” gemisini, Fransız adsız sansız servisi ajanlarının batırdığını kabul etti.

1993- New York Metropolitan Müzesi, “Karun Hazinesi”ni Türkiye’ye geri göndermeye değişmeyen verdi.

2000- Hükûmet, Kopenhag Kriterleri ile koşut adam hakları raporunu akseptans etti.

2001- Besteci ve saz yorumcusu Fikret Kızılok, kalp hastalığı zımnında tedavi gördüğü İstanbul Üniversitesi Tababet Fakültesi Hastanesinde 54 yaşında hayatını kaybetti.

2005- Beyaz Perde sanatçısı Tanju Korel, 61 yaşında İstanbul’üstelik mevt etti.

2007- Beyaz Perde oyuncusu Şanlı Kemal Asıliskender, tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.

2008- Seyretme sanatçısı Haydi Çaman, İstanbul’bile kaldığı özel bakımevinde 65 yaşında vefat etti.

2011- Tuğamiral Mualla Sadi Ünsal, Tümamiral Fikret Gündüz, albaylar Sencer Başat ve Mehmet Koray Eryaşar ile Binbaşı Toplama Çağlar, “Varyos Planı” soruşturması kapsamında tutuklandı.

2011- KKTC Hükûmet, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na KKTC deniz izin alanlarında yer yağı ve gaz kontrol ruhsatı verdi.

2012 – Feshedilen ARPALIK Fırka’nin Umumi Başkanı Numan Vareste, Körfez Kongre Merkezi’nde düzenlenen İstanbul İl Başkanlığı Enformasyon Meclisi ve Katılma Toplantısı’nda AK Öğür’ye katıldı.

2013- Endonezya’nın Cenup Sumatra Adası’nın başkenti Palembang’de düzenlenen 3. İslami Dayanışma Oyunları’nda Türkiye, oyunları 23’ü değerli tutmak üzere mecmu 103 madalyayla 5’inci tam bitirdi.

2015- Alman araba üreticisi Volkswagen, dünya genelinde 11 milyon dizel motorlu aracın emisyon testi manipülasyonundan etkilendiğini ve zararı bastırmak için yaklaşık 6,5 bilyon avroluk bütçe ayırdıklarını bildirdi.

2017- Kocaeli/Kefken açıklarında içerisinde göçmenlerin bulunduğu aynı balıkçı teknesinin batması sonucu 22 can hayatını kaybetti.

2017- Milli atlet Aslı Çakırdoğan, doping nedeniyle Türkiye Atletizm Federasyonu Disiplin Oturmuş marifetiyle mülk boyu pistlerden men edildi.

2021 – 2019 “Cumhurbaşkanlığı Ekin ve Görüşme Balaban Ödülleri”nin sahiplerinden mimar Prof. Dr. Doğan Kuban, Beykoz’daki evinde 95 yaşında hayatını kaybetti.

23 Ilkgüz

1856- İzmir- Aydınlık hattı demir yolu imtiyazı, bire bir İngiliz şirketine verildi. 1866 yılında işletmeye açılan 612 kilometrelik demiryolu hattının imtiyazı 15 Ekim 1950’de dolacaktı. Ancak hükümet bu hattı 30 Mayıs 1935’te satın aldı.

1939- Psikanalizin babası muazzez Sigmund Freud, Londra’üstelik öldü.

1942- Naziler, Auschwitz’te gazla katil katliamlarına başladı.

1947- Bulgaristan Partisi lideri Nikola Petkov asıldı.

1954- Doğu Almanya polisi, 400 kişiyi BENDE ajanı atılmak iddiasıyla tutukladı.

1996- Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu’nun, evli erkeğin zinasına imtiyaz tanıyan maddesini tağyir etti.

2012- Milli motosikletçi Kenan Sofuoğlu, Acun Supersport Şampiyonası’nın 12. basamak yarışı Portekiz koşusunu ikinci sırada tamamlayarak sezonun bitmesine bire bir yarışma kaldığında şampiyonluğunu zar etti.

2016- Kolombiya Ihtilalci Silahlı Güçleri (FARC) liderleri, Kolombiya hükümeti ile vardıkları hazar anlaşmasını oy birliğiyle akseptans etti.

2017- Irak ve Suriye’ye sınır dışı cerrahi müdahale izni üzerine hükümete sunulan yetkinin benzeri sene daha uzatılmasına ilgilendiren Başvekillik tezkeresi TBMM Genel Kurulunda akseptans edildi.

2018- Slovakya’de gerçekleştirilen Dünya Gençler Güreş Şampiyonası’nda Milli sporcu Arif Özen, başıboş stil 86 kiloda değerli madalya kazandı.

2020- Manisa’daki Sidas Antika Kenti’nden yıllar önce çalınarak İtalya’ya götürülen Lidyalılara ilgili bin 800 yıllık antik taş nezir yazıtı, Firez ve Turizm Bakanlığının çabalarıyla 23 yıl sonra İtalya’nın başkenti Roma’dan THY’ye ilgilendiren uçakla yeniden Türkiye’ye getirildi.

2021- Somali Millî Tiyatrosu’nda 30 yıl aradan bilahare baştan film gösterimi yapıldı. Hükûmet Merkezi Mogadişu’daki piyes, iç savaşın başladığı 1991 yılından bu yana ilk kez seyircilerini ağırladı.

24 Ilkgüz

1566- On bir numara Osmanlı Padişahı II. Sadık kara tahta çıktı.

1882- İstanbul Beyazıt Kütüphanesi kuruldu.

1947- Hindistan’üstelik Müslüman mültecileri taşıyan şimendifer, Pencap sınırında durduruldu. Sihler, 1200 mülteciyi kurşuna dizdi.

1960- Yüksek Hak Divanı kuruldu.

1973- Şilili saz şairi Pablo Neruda, Santiago’bile öldü.

1996- Türk musahabe müziği sanatçısı “Görüşme Güneşi” Zeki Müren, 24 Ilkgüz 1996’de TRT İzmir Stüdyosu’nda katıldığı izlence sırasında geçirdiği kalp krizi sonucu, 65 yaşında yaşamını yitirdi.

1999- 12 Mart 1971 Muhtırası’nda imzası mevcut sakat Çekicilik Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur öldü.

2013- Pakistan’ın cenup ve güneybatısında meydana mevrut 7,8 büyüklüğündeki depremde 355 gönül öldü, 619 hayat yaralandı.

2015 – Kurban Bayramı’nın önce haset Mina’da şeytan taşlama sırasında yaşanan izdihamda, resmi rakamlara bakarak 769 can hayatını kaybetti, 934 sevimli dahi yaralandı ancak İran, izdihamda ölenlerin sayısının 4 binden çok olduğunu gelecek sürdü.

2017- Almanya’dahi genel seçimin galibi yüzdelik 33 ile Hristiyan Ilişki partileri olurken, müfrit sağcı halkçı AFD ilk defa Federal Meclise girdi.

2021- Ziyalı’ın Didim ilçesindeki antika kent Miletos’ta yürütülen kazı çalışmalarında, 2 bin 400 yıl öncesine ilişkin, dönemin içtimai yapısına bakarak itidalli statüdeki insanların kullandığı düşünülen iki konuta ulaşıldı.

2021- Dünyaca ünlü Brezilyalı tahkiye ve güfteci Paulo Coelho, Türkçe’ye “Okçu’nun Yolu” (The Archer) adıyla çevrilen akıbet kitabını olimpiyat şampiyonu milli sportmen Mete Gazoz’a adadı.

25 Eylül

1396- Saika Bayezid, Niğbolu Zaferi’ni elde etti.

1561- Şehzade Bayezid ölüm cezası edildi.

1911- İtalya, Osmanlı Devleti’ne çekişme zar etti.

1925- İstanbul’de, hayta teşkilatı hesabına çağdaş motorlu itfaiye teşkilatı kuruldu.

1956- İstanbul’birlikte geniş çaplı istimlak çalışmaları başlatıldı.

1960- Yassıada’de mevkuf bulunan 3. Reisicumhur Oran Bayar, kemeriyle intihar girişiminde bulundu. Bayar, gümrük kolcusu teğmen tarafından kurtarıldı.

1974- Marifet adamları, spreylerin ozon tabakasını fek ettiği üstüne uyarıda bulundu.

1979- Arjantin Cesamet Başkanı Juan Peron’un eşi Eva Peron’un yaşam öyküsünü anlatan “Evita” müzikalinin prömiyeri, Broadway Tiyatrosu’nda yapıldı.

1982- Türkiye’nin geçmiş avrat büyükelçisi Cımbar Dinçmen, Amsterdam’dahi görevine başladı.

2001- Tekel’in Küba ile kuma kurduğu TEKA Sigar Fabrikası İstanbul’de açıldı.

2005- “Arz Cıvıl Cıvıl Halk Oyunları Gösterisi” dalında Guinnes Rekorlar Kitabı’nda rekora aday olan Burdur’dahi 20 bin 328 yaşama yerel “Teke Zortlatması” oyununu bire bir anda oynadı.

2011- Perge Antik Kenti’nden kaçırılan “Apışık Herakles” heykeli, 31 sene sonradan ABD’den, Başbakanlık uçağı ile Türkiye’ye getirildi ve Antalya Müzesi yetkililerine doğrulama edildi.

2011- İspanya’nın doğusundaki Katalonya kocabaşı yönetimi, 1 Aile 2012 tarihinden itibaren bilcümle Katalonya bölgesinde boğa güreşlerini yasakladı.

2012- Türk halk müziği bestecisi, söz yazarı ve yorumcu Neşet Ertaş, İzmir’üstelik otama gördüğü hastanede 74 yaşında hayatını kaybetti.

2013- Bingöl M Tipi Ceza İnfaz Kurumunda aralarında terör örgütü mensuplarının da bulunduğu 18 tutuklu ve hükümlü tünel kazarak firar etti.

2017- Irak Kürt Lehçe Yönetimi (IKBY), Irak Federal Mahkemesince anayasaya karşıt mevcut, BM, ABD ve Türkiye doğmak üzere birçok ülkenin karşı çıktığı “bağımsızlık referandumu”nu gerçekleştirdi.

2021- Katolik Kilisesinin Kanada’daki en üst kuruluşu olan Piskoposlar Konferansı, bir asırdan çok süreyle federal hükümet yerine yönettiği leyli kilise okullarında meydana mevrut suistimaller dolayısıyla ilk kez bozukluk diledi.

Share: