Nesli tehlikedeki 5 endemik balık dulda altında

TÜRKİYE’dahi nesli yok olma tehlikesindeki endemik balık türlerinden 5’i, laboratuvarda korumaya alındı. Balıklardan 3’ünün üretimi başarıya ulaşırken, 2’sinin çalışmaları sürüyor. Bu balıklar vakit kaybetmeden Acıgöl, Kırkgöz ve Nemrut Gölü, Boğaçayı ile Manavgat- Peri Köprüsü arasındaki bağırsak sularda yaşıyor.

Akdeniz Akarsu Ürünleri Araştırı Reprodüksiyon ve Eğitim Enstitüsü (AKSAM), birçoğu Dünya Doğayı Himaye Birliği (IUCN) al listesinde nesli öfke altındaki türlerden olan Türkiye’birlikte 180 civarındaki lehçe veya noktasal endemik balık türlerinin korunması, üretimi ve ati nesillere aktarılabilmesi üzere proje başlattı. Çeşitler için jen bankası niteliğindeki projede önceki etapta, Antalya ve çevresindeki nesli incitmek için olan 5 endemik balık türü, laboratuvar ortamına makbuz.

KISIMLAR’ın Antalya Acı Su Ürünleri Teksir İstasyonu’nda endemik türlerden 3’ünün tenasül çalışmaları başarıyla sonuçlandı, 2’si üzere da icraat sürüyor. Bu balıklar hoppadak Acıgöl’da diri Anatolichthys transgrediens (dişli sazancık) yemeden içmeden Kırkgöz ve Nemrut Gölü’ndeki Paraphanius mentoides (Dişli sazancık), Boğaçayı ile Manavgat- Peri Köprüsü ortada çöz sulardaki Capoeta antalyensis (Antalya solgun balığı) ve Alburnus baliki (inci balığı) ile Kırkgöz Kaynağı ve Düden Pseudophoxinus antalyae (Antalya çiçek balığı).180 ENDEMİK TÜRÜN NESLİ TEHLİKEDEEkoloji ve Kaynak Yönetimi Kürsü Başkanı Dr. Soner Çetinkaya, ülkemizin zümre çeşitliliği açısından berenarı zengin olduğunu, şu ana kadar 180 civarında endemik balık türü tespiti yapıldığını söyledi. Aynı kısmının ülkenin farklı noktalarında, aynı kısmının da yemeden içmeden bir noktada, noktasal endemik yerine varlığını bitmeme ettirdiğini anlatan Çetinkaya, “IUCN kriterlerine göre, iklim değişikliği ve beşeri ameliyat nedenleriyle ne efsus kim bu 180 endemik türümüzün çoğunluğu al çizelge dediğimiz nesli hırs altında, yok olmayla yüz yüze olan türler” dedi.Enstitüdeki çalışmaların ilk etabında Antalya ve çevresinden 5 türü getirdiklerini nâkil Çetinkaya, “Burada tenasül çalışmalarını başlattık, aynı kısmı uyarlama aşamasında, bir kısmının üretimini da gerçekleştirdik. Yalnız bu 180 türden 5’inin yetiştiriciliğini muktedir olmak, soyunun devamını sağlayabilmek tam değil. Ülkemizin ehil olduğu bu biyolojik zenginliği koruyabilme hesabına şayet projelendirip cins sağlayabilsek türlerin tamamını esirgeme altına kabul etmek istiyoruz. Bağımlı kim bu kilolu emek, kaynak ve bilgili kayırıcı gücü gerektiriyor” diye niteleyerek konuştu.DÜNYADA TAKKADAK ACIGÖL’DE YAŞIYORÇetinkaya, dünyada sadece Denizli-Çardak ile Afyon-Pabuççu ilçeleri arasındaki Acıgöl’bile kâin noktasal endemik bir dişli sazancık türü Anatolichthys transgrediens’ün, gölde istilacı tıpkı cins olan sivrisinek balığının baskısıyla, varlığının az çok azaldığını kaydetti. Gölden getirdikleri anaçlarla, neslinin devamı için bu türün istihsal çalışmalarına başladıklarını kaydeden Çetinkaya, adaptasyon çalışmalarının sürdüğünü dile getirdi.Dünyada yemeden içmeden Antalya-Kırkgöz kaynağı ile Bitlis- Tatvan’daki Nemrut Krater Gölü’nde varlığı bildirilen endemik kabil Paraphanius mentoides’in üstelik (davetkâr sazancık) örneklerinin getirilerek stok oluşturduklarını dile getiren Çetinkaya, “Nesli nâr altındaki çeşitler (al cetvel) beyninde bulunmaktadır. Enstitüde üretimi amacıyla epey ayrımsız deneyli stoku oluşturulmuştur” ifadesini kullandı.KURUYAN ÇAYDAN KURTARILDILARDiğer nesli ateş altındaki 2 türden Pseudophoxinus antalyae’nin (Antalya çiçek balığı) Kırkgöz, Düden Çayı ve Boğaçayı’nda görülebildiğini belirten Çetinkaya, Alburnus baliki’nin (İnci balığı) ise Manavgat Irmağı ile Boğaçay arası sularda dinamik endemik ve nesli felaket altındaki enva olduğunu söyledi.Çetinkaya, Antalya çiçek balığının Boğaçayı’ndan ilişkin sayıda alınan bireyiyle adaptasyonun sağlandığını ve bu yıl bala alındığını kaydederek, “Boğaçayı’nın kuruyan bölgelerinde ölmek üzere olan inci balıklarının kurtarılması sırasında türün bireylerinin merbut tıpkısı kısmı enstitümüz havuzlarına getirilerek bir anaç stoku oluşturuldu. 1 almanak bakım çalışmaları sonucunda ahenk sürecini bütünleyen balıklardan bu yıl yavru aldık” diye niteleyerek konuştu.ANTALYA SARIBALIĞI, YENİLEBİLEN BİR TÜR

Antalya sarıbalığı Capoeta antalyensi’in yemeden içmeden Boğaçayı ile Manavgat-Peri Köprüsü arasındaki çöz sularda bozgun gösterdiğini belirten Çetinkaya, nesli hırs altındaki bu türün anaçlarından dahi çocuk almayı başardıklarını belirterek, tüketiliyor olması zımnında, bu amaçla bile tıpkısı çalışma yaptıklarını kaydetti. Çetinkaya, “Bu balığı şöyle de önemsiyoruz, maalesef toptan abuhava değişikliği var ve sularımızın çıktı niteliği ve miktarı değişmeye başladı. Geleceğe hazırlıklı olabilme namına dahi, zira ayrımsız müddet sonraları ala yetiştirdiğimiz sularda yetiştiremeyecek ağıl geleceğiz. Dolayısıyla dahi buna seçenek oluşturmamız, tedarikli olmamız geçişsiz. Antalya sarıbalığını de geleceğe almaşık oluşturabilecek bir tuhaf olarak değerlendiriyoruz” dedi.



Share: