Prof. Dr. Sevgi Kolaylı: “Ülkemiz benzeri bal ülkesi”

KTÜ Marifet Yazın Fakültesi Kimya Bölümü Akademisyen Prof. Dr. Bağıntı Kolaylı:

“Türkiye bal çeşitliliği bakımından üstelik dünyanın yeryüzü iyilerinden; Bizdeki büyüklüğünde bal çeşitliliği olan tıpkı apayrı büyüklük bulunmayan”

“Sabık sene tahminî 110 bin ton bal üretilirken bu yıl elan hesap yapılmadı ama 150-200 bin ton civarında bal ürettik”

“Türkiye’nin genelinde bal verimi efdal; Bu sene bal üreticilerinin yüzü güldü”

“Bal ihracatımız anbean artıyor, hele Ortadoğu ülkelerine Fellah ülkelerine bal ihracatımız var”

TRABZON – Karadeniz Ustalık Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sadakat Kolaylı, Türkiye’nin bal üretimi ve bal çeşitliliği itibarıyla dünyanın önde gelen ülkeleri ortada kayran aldığını belirterek bu zaman bal üretimi açısından haddinden fazla bereketli geçtiğini söyledi.

Bu sene bal üretimi elan kamu kendisine hesaplanmadığını fakat bu rakamın 150-200 bin ton seviyelerinde olduğunu hesap ettiklerini tamlayan Kolaylı, hemen kestane balında hava şartlarından dolayı verimin beş altı olduğunu kaydetti.

Türkiye bulunduğu coğrafi konumundan muhit Asya, Avrupa ve Afrika’nın tam tıpkı intikal noktası olması nedeniyle ballı bitkiler coğrafyasına hakim pozisyonda bulunduğunu ifade eden Kolaylı “Bu nedenle Türkiye hem bal üretimi hem bile bal çeşitliliği itibarıyla dünyanın önde gelen ülkelerinden birisi. Bal üretimi itibarıyla bir numara tam Çin, ikinci tam Hindistan üçüncü sırada de Türkiye geliyor. Normalde sabık sene yaklaşık 110 bin ton bal üretilirken bu yıl elan adisyon yapılmadı fakat 150- 200 bin titrem civarında bal ürettik. 2022 yılı balcıların çokça bahtiyar olduğu ayrımsız sene. Çoğu bölgede bal verimi haddinden fazla yüksekti hemen kestane balında mahsul düşük oldu, o de Karadeniz Bölgesinin aşkın yağmur almasından kaynaklandı. Çünkü kestane balı kısaca 2 haftalık ayrımsız süreçte toplanıyor. O dönemde ara sıra bölgelerde çok yağmur olduğu amacıyla kestane balı verimi azaldı. Onun dışında hele Maşrık Küçük Asya Bölgesi Erzurum, Gümüşhane, Bayburt, Bingöl, Hakkari’ye akıllıcasına gittiğimiz antlaşma artağan miktarda bal verimi oldu. Daim arıcılarla bağlanak halindeyiz, üreticiler bu sene bal üretimi bakımından bayağı memnunlar. Karadeniz Bölgesi, Şark Rum Bölgesi bu sen genişlik şanslı bölgelerden. Haddizatında Türkiye’nin genelinde bal verimi erdemli, dolayısıyla bu yıl bal üreticilerinin yüzü güldü bu bakımdan çok mutlular. Türkiye ayrımsız bal ülkesi ve bal çeşitliliği itibarıyla bile dünyanın yer iyilerinden. Bizdeki kadar bal çeşitliliği olan tıpkı büyüklük namevcut” dedi.

“Düzgüsüz yavru kırıcı bağlam var”

Türkiye’nin bal ihracatının anbean arttığına dikkat çekici Prof. Dr. Merbutiyet Kolaylı, “Bal ihracatımız anbean artıyor, alelhusus Ortadoğu ülkelerine, Gündüz Feneri ülkelerine bal ihracatı var. Sahadan aldığımız bilgiler dahi bunu destekliyor. Özellikle ancak dışından orman gülü balını düzlük, kullanan ülkeler var. Tekrar sahadan aldığımız bilgilere bakarak ensiz dışından çokça talep geldiği anlatım ediliyor. Özellikle Orman gülü balına (deli bal) ayrımsız bent var fakat bu ilginin sebebini tığ bibi çözemedik” diye niteleyerek konuştu.

Orman gülü balının yüzde 95 oranında Türkiye’bile üretildiğini vurgulayan Kolaylı, “Orman gülü balı, acı bal yerine de adlandırılıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı satışı durduruldu. Orman gülü balı yerine ta deli bal kendisine de satılamıyor. Gördüğümüz kadarıyla bu balı ahali altından çiçek balı diye çok alıp kullananlar var. Bizde esasta bu konuda dikkati kabul etmek istiyoruz. Orman gülü balı dünyada yüzde 95 oranında Türkiye’üstelik üretiliyor. Türkiye menşeili bal. Bu bal, tıbbı bal olma potansiyeli çokça erdemli. Alelhusus efdal gerilim hastalarının bu balı tüketebilir olması amma balla ilgili tam araştırma bulunmayan. Bu baldan kaynaklanan zehirlenmeler vakalar var, makaleler çok yazılmış ancak bu balın tıbbı tıpkısı bal adına kullanılma potansiyeli ile ilgili tetkikat ev” şeklinde konuştu.

“Anormal baldan deva yapalım katiyetle değerlendirelim”

Prof. Dr. Bağlılaşım Kolaylı, akademik camiayı balla ait emek yapılmasını başvuru ettiklerini belirterek şunları söyledi:

“Haber insanlarına sesleniyorum; Türkiye’da onlarca ispençiyari fakültesi var, farmakoloji birimleri var. Bu balı lütfen alıp değerlendirin. Bu baldan tılsım yapalım. Bizim özümüz bu bal. Maşrık Karadeniz Bölgesi, Batı Karadeniz Bölgesi, Sarp’tan Kırklareli’yle büyüklüğünde uzanan hassaten orman gülü balı evet bozulmamış adına ya üstelik özge çiçeklere karışmış kendisine üretiliyor. Ama, yasaklanamaz zira orman şeş ayrımsız nebat bu balın kıymetini bilemiyoruz. Eksiğimiz, ehliyetli faaliyet done elimizde namevcut. O yüzden akademik camiayı bu balla ilgilendiren faaliyet yapmasını kaynak ediyorum. Voltaj düşürücü yerine kullanılma potansiyeli erdemli bizim birlikte araştırmalarımız var bu konuda. İlaç olması üzere bir natürel bileşiğin ya bile sentetik bileşiğin Safha 1, Faz 2, Faz 3 çalışmalarının yapılması gerekiyor. Bu çalışmalara daha elan başlanılmadı kafa aşamasında çalışmalar. O bakımdan duyarlı akademisyenlerin bu konuya eğilmelerini nida ediyoruz. Ecnebi ülkelerde balı, temel kendisine kullanıyorlar, şanslı şuruplar üretiliyor. Ayrıntılar üzere, büyükler amacıyla, yaşlılar amacıyla besin ulama maddesi namına tamamlayıcı tıp unsuru yerine balı kullanıyorlar. bu haysiyetle bal tılsım olarak katkı maddesi adına kullanılıyor. Rekiz bal çare diyemeyiz, buna biz azık ulama maddesi diyoruz.”

“Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, yanlış tıpkısı beyin”

Düzme bal üstüne kimi vakit kendilerine şikayetler geldiğini dahi hatırlatan Kolaylı, balın fiyatı arttıkça kalitesinin arttığı yönündeki düşüncenin yanlış olduğunu söyledi. Kolaylı, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

“Düzme bal üzerine bize da kimi vakit şikayetler geliyor. Genelde tüketiciler balı baktığım ahit bal sahte midir, değil midir? Şüphesiz anlayabilirim? Balı koklamayla maalesef anlaşılmıyor mütenevvi analizleri var. bir iki analizde değil mesala prolin değeri yüksekse bu bal kalitelidir. Müfit, prolin değeri yüksekse peki kalitelidir ancak yüzdelik yüz kalitelidir anlamına gelmiyor. Çünkü balın içine prolin bile katabiliyorlar. Dolayısıyla balda ölçülen 10-15 sunum oynak var. O parametrelerin hepsinin kemometrik kendisine değerlendirilmesi gerekiyor. Bu yüzden bal kodeksine bakarak tespit edilen parametreler ölçüldüğü takdirde balın kaliteli olup olmadığı, cali olup olmadığı analizlerle tespit edilebiliyor. Ekincilik Bakanlığı musaddak ballar, evet dahi arıcıların haddinden fazla ongun bildiği güvendiği kimselerden aldıkları ballar birinci sınıf ballardır. Haddinden Fazla pahalıya satılan ballar Örneğin kilo fiyatı 2 bin 3 bin TL’ye satılan ballar çok kaliteli ballar diyemeyiz, bu üstelik benzeri alacak. Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, yanlış tıpkısı us. Tafsilatlı yıllardır ballarla çalışıyorum temas dönme ayrımsız güruh bal geliyor bize amma maatteessüf 150-200 TL’ye satılması gereken balı 2-3 bin TL’ye satabiliyorlar, bunları birlikte görüyoruz. Efdal fiyatlıdır diye bu bal çokça kalitelidir anlamı çıkmıyor. Tüketicilerin bu konuda da açıkgöz olması gerekiyor. Anzer balı yüksek fiyatlara satılan tıpkısı baldır. Anzer balının bir ayraç değeri oluşmuştur çok bir iki üretilen benzeri baldır. Ihtimal bu sene aynı titrem iki ton üretilmiştir, bu sene biraz elan artağan geçtiği üzere. Bu sunu talep meselesi. Elhak Anzer balı coğrafi işaretli olduğundan talepte çok olunca fiyatı otomatikman artıyor. Buna tıpkı itirazımız bulunmayan, olanaklı fakat eksantrik çiçek ballarında bunu görüyorum 850 TL, bin TL, bin 500 TL’ye satılıyor.”