Nevşehir’in Ürgüp ilçesinde 2002 yılında gizliden gizliye hafriyat fail kişilerce hasbelkader ortaya çıkarılan Sobesos Antik Kenti’nde, mukaddema villa elan bilahare kilise olarak kullanıldığı belirlenen binanın tabanındaki mozaikler, ziyaretçileri 1600 sene öncesindeki süsleme sanatıyla tanıştırıyor.
Ürgüp’ün 23 kilometre güneyindeki Şahinefendi köyü essah definecilerin tesadüfen bulduktan sonradan Hars ve Turizm Bakanlığınca yürütülen kazı çalışmasında ortaya çıkarılan Sobesos Antik Kenti’nde, Geç Roma Dönemi Nasranilik dini inanç ve öğretilerinin gerçekleştirildiği kilisecik, hamam ve bazı binalar dolaşma ışığına kavuştu.
Çevresindeki farklı yapıların harabelik yerini andırdığı alanın tabanı, meander, sivastika, sekiz köşeli kader, saç örgüsü motiflerini barındıran mülevven taş ve kadeh kullanılarak işlenmiş mozaikleriyle dikkati çekiyor.
UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki Kapadokya’birlikte ortaya çıkarılan mozaik örneklerinin de bulunduğu Sobesos Antika Kenti, bölgede sahn sürmüş medeniyetlerin asırlar önceki sanatsal, sosyo-kültürel ve hesaplı durumunu gözler önüne seriyor.
Antika kentte ortaya çıkarılan mozaik kalıntılarıyla ilgilendiren doktora tezini tümler Nevşehir Hacı Bektaş Ege Üniversitesi (NEVÜ) Görüşme Tarihi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Can Erpek, AA muhabirine, Sobesos Antika Kenti kalıntılarının milattan bilahare 4’ncü yüzyıla tarihlendirildiğini belirtti.
Erpek, o dönemde mozaikleri yaptırabilmenin iktisadi ciddi gerektirdiğini, Sobesos’taki kalıntıların bu yönüyle büyük ip uçları verdiğini dile getirdi.
Yerleşim alanında hamam, konutlar, bamyatarlası ve dini yapıların bulunduğunu anlatan Erpek, şöyle konuştu:
“Sobesos, Kapadokya’nın geç antika çağdaki değiş ve dönüşümü açısından mefret ayrımsız iskân yeri. Çünkü 4’üncü yüzyılda Hristiyanlığın legal bire bir ilmek haline mevrut olduğunu görüyoruz. Bu nedenle kentte üstelik ara sıra değişiklikler yaşanmış. İçerisinde mozaiklerin bulunduğu villa yapısı bölük evresinden sonra kilise kendisine kullanılmaya başlanmış. Yapının içindeki avlu bölümünde ve bir mekandaki mozaikler günümüze ulaşmıştır. Sobesos hem mozaikleri hem bile mimari kalıntıları açısından Kapadokya’nın geç antik çağ tarihine ışık tutması bakımından oldukça önemlidir. Sobesos’taki mozaiklerin birinci sınıf olduğunu söylememiz olanaklı. Büyüklüğüne baktığımızda birinci sınıf tıpkı işçiliğin olduğu söylenebilir. Kapadokya’nın kıvrak aristokratlarından biri inşa ettirmiş olabilir.”
Alanın tanıtımı açısından gezici rehberleri amacıyla yetişek turları düzenleniyor
Nevşehir Seyyar Rehberleri Odası (NERO) Başkanı Özay Saygınlık da Sobesos’un Kapadokya’daki bulunmaz özellikler barındıran tarihi iskân alanlarından olduğunu belirtti.
Genelde mozaiklerde, asırlar süresince kendini gösteren facia ve diğer etkenler zımnında aksama meydana geldiğini ancak Sobesos’taki kalıntıların bilcümle olarak bugüne ulaştığını nâkil Değer, şunları dile getirdi:
“Sobesos, tarihi kaynaklarda adı bilinen ama bulunamayan hususi tıpkı kayran idi. 2002 yılında kaçak hafriyat çalışmalarında ortaya çıkıyor. Burada çok özel mozaiklerin olduğunu görüyoruz. Tabanına baktığımız ahit geometrik desenlerde imdi mülevven ahcar ve sırça kullanıldığını görüyoruz. Hendesi desenlerde sivastika dediğimiz Hindistan asıllı bir desen ile Helenistik döneme ilişik mendereslerin büklüm büklüm akmasından esinlenerek mamul meander desenini görüyoruz. Bu, aşkı sembolize eder, başı ve sonu yoktur.”
Haysiyet, NERO üyesi tahminî 1000 rehbere Sobesos mozaik kalıntılarını turistlere anlatabilmesi ve alanın tanıtımına yardım sunulması için terbiye turları düzenlediklerini bile sözlerine ekledi.
Mozaikleri inceleyen Ummanlı gezmen Fadwa Richi ise tarihi ve kültürel değerler bakımında zengin bulduğu Türkiye’yi elan geçmiş birlikte ülfet ettiğini belirterek, “Türkiye’deki gelişigüzel şeyi çok seviyorum. Bura tarihi varlıklarla dolu bir vadi. Kapadokya, geçmişten beri izlerin devam ettiği, değişik hikayelerin olduğu aynı havza. Bu alandaki mozaik kalıntıları değişik desenleri içeriyor. İlgi alımlı.” diye niteleyerek konuştu.
