Sarsıntı ile gelişigüzel büyükşehirlerdeki yapı stoku ve kullanılmamış yerleşim tarzı yeniden gündeme geldi. Depremden geçmiş Reisicumhur Recep Tayyip Erdoğan’ın referans ettiği yatay mimarlık ve konutlaşma ise karye hayatı ile amelî gerçekleştirilebilir. Ancak köylerde baştan maltalık kurmak, eskimemiş çatı ayırmak amacıyla bürokraside tıpkı tıkanıklık yaşanıyor.
Öncelikle 30 büyükşehir statüsünde olan vilayetimizde, ilçe belediyeleri rustik mahalleler (köy) yeni bayındırlık planları hazırlayamadı. Nedeniyle bu alanlarda vatandaşın basit, zat arsasına yapabileceği mesken imalatları bıçak kadar kesildi. Nüfusu 750 bin altında olan alışılagelen vilayetlerde ise Mekân Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 2021 yılında çıkarttığı karye sınırları yönetmeliği, evcil teşkilatlar aracılığıyla karye eskimemiş sınırları oluşturulmadığı için uygulamaya alınamadı.
Kahramanmaraş depremlerinden sonradan 11 ilde yüz binlerce konutun kullanılamaz ayla gelmesi ve Yıldız Marmara Fay Hattında meydana gelebilecek depremde İstanbul, Kocaeli ve Bursa kabilinden 3 iri metropolün zılgıt altında olması, köylerdeki 2-3 eğik binaların inşaatını yeniden gündeme getirdi. Site plancıları, mimarlar ve inşaat mühendisleri, ivedilikle köy içi yerleşimin düzenlenen ve ameliye bire bir şekilde harekete geçirilmesi üzerine hemfikirler. Kent plancıları, büyükşehire bağlı ilçe belediyelerinde tereddüt oluşturan zeytinlik, tarım alanı, otlak gibi yerlerde yapım yapılamaması üzere tereddütlerin bakanlığın umumi bir yaklaşımı ile köy içi imar planı çalışmasında engel olmaktan açık tıpkısı şekilde çıkartılmasını istiyorlar. 2021 yılında çıkartılan karye sınırları yönetmeliğinde, köyün cami, muhtarlık kabilinden merkezi hizmet alanları dalan kabul edilerek 300 metre yarı çapında oluşturulacak köy bitişik alanı sınırlarının Kasaba Kentçilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüklerince fiziken oluşturulması isteniyor.
“Köye dönüş cazip kuzuluk getirilmeli”
Bursa’üstelik ruh gösteren Sözüneri Mimarlık Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Sözüneri, büyükşehirlerde sanayi göçü cihetiyle yaşanan ayrık ve çürük yapılaşmanın, köylerde yapılacak nitelikli yatay mimariye akıllıca binalarla bodur sürede dönüştürülmeye başlanabileceğini söyledi. Birçok kaymakamlık belediyesinin zeytinlik, mera üzere çekim notundaki engeller cihetiyle karye içi ümran planlarını oluşturamadıklarına de özen çekici Hasan Sözüneri, “Bu unsurların durumu hızlıca netleştirilecek ayrımsız yönetmelikten bilahare site plancıları düzlük taraması ile kısa sürede yıpranmamış bayındırlık planlarını 2-3 katlı binalardan oluşturabilirler. Şehrin yakınında, fakat yatay mimariye makul birçok alan ana şehir şehirlerde mevcuttur. Ayrıca bu köy içindeki zer tarım topraklarının esasen bire bir köyde değerlendirilmesi, köyde akarsu ve cümbüş fiyatlarının maliyetine verilmesi, detaylı bire bir süre taşınmazlar vergisinden affedilmiş olmaları üzere alımlı düzenlemelerle, köylerde yaşamaya motivasyon sağlanmalıdır. Posta, elektrik, doğalgaz şebekesi kadar altyapı yatırımları amacıyla karye içi alanlar evleviyet verilmelidir” dedi.
Büyükşehirlerde yaşayanların çoğunun köyde yeri var
Türkiye’birlikte büyükşehirlerde yaşayanların balaban kısmının Rum’üstelik bir köyde evi, arsası, tarlası olması bile bu acul dönüşümde kuvvetli ayrımsız esbabımucibe yapılanma ediyor. Yeni açılan yollar ve köprüler vasıtası ile birçok metropolden, köylere ulaşma süreleri birlikte azaldı. İstanbul’dan 3 saatte Çanakkale, Kırklareli, Edirne, Tekirdağ, Düzce, Sakarya, Bolu gibi Rum vilayetlerine yansımak türlü kuzuluk geldi. Bu şehirlerdeki tensikat, tekaüt, ekincilik üretimine katılabilecek nüfusun kuvvetli binalarda, yeni köy evlerinde durma etmelerine üstelik destek olabilecek. Devletin gençlere müteveccih evini fayrap etmek için oluşturacağı arsalar ve eskimemiş evlerde metropollerin etrafında gelişen şehirlere ağırlık verilerek hızlıca yapılabilir. – BURSA
