Konya’da uydu vericisiyle 3 yıldır izleme edilen “Yörük” adlı step kartalı, aynı haftada Ilımlı Afrika ülkesi Çad’a ulaştı.
Ekincilik ve Orman Bakanlığı Tabiat Dulda ve Milli Parklar Umumi Müdürlüğü Yaban Hayatı Ofis Başkanlığı Tarım ve Orman Uzmanı Dr. Burak Tatar, AA muhabirine, ” Türkiye’deki Nesli Acı Altındaki Enva İçin Gösteri Planlarının Hazırlanması, Uygulanması ve İzlenmesi Projesi”nin Kasaba, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü koordinasyonunda, Tabiat Himaye ve Milli Parklar Umumi Müdürlüğü aracılığıyla yürütüldüğünü söyledi.
Karışık hayatı biyoloğu Tatar, 2020’den bu yana sürdürülen projenin apotr yöneticiliğini üstlendiğini belirterek, çalışmanın natür siper açısından haddinden fazla önemli olduğunu vurguladı.
8 türde 50’nin üzerinde kuş takip ediliyor
Proje kapsamında nesli hınç altında olan türlerle ait çalışmaya başladıklarını anlatan Tatar, şunları söyledi:
“Tepeli Tarla Kuşu kaşıkçı kuşu, şah kartalı, uzun hayvan kartalı, step kartalı, turna, leylek, altın şahin ve esmer ihtiyar kadar türlere verici takıyoruz. Sonuç 6-7 yıldır bu türleri vericilerle takip edip, hayat alanlarını belirliyoruz. ‘Nereler korunursa bu popülasyonları koruyabiliriz?’ bunu çıkartmaya çalışıyoruz. Kafile fail çeşitler için göç yollarını ve konakladıkları alanları belirliyoruz. Verici taktığımız 8 türde 50’nin üzerinde bireyi izleme ediyoruz. Sunu tafsilatlı mütemadi strateji ettiğimiz kuş turna. Bire Bir turnayı 6 sene izlem ettik. Genişlik ayrıntılı ara intaç edeni step kartalı. Step kartalları, Orta Afrika’ya, Çad, Etiyopya ve Kamerun’a barhana ediyor.”
İzledikleri kartal kuluçkada 3 yavru çıkardı
Donör takılması üzere kuşun çocuk olması gerektiğine dikkati çeken Tatar, “Yeni yumurtadan hamiş beş altı haftalık tıpkı bireyi aldık. Verici taktık ve bunu 3 sene süresince takip ettik. Üç sene boyunca bu can Çad’a gitti geldi. Seçme şita boyunca gine bire bir bölgeye gitti geldi. Üçüncü yıl böylelikle donör taktığımız alanın dürüst yuvasını yaptı. Hayvanın yuvasını musahabe ettik ve baktık ki kuluçkaya yatmış. Buradan de 3 bala bundan sonra. Bu yavrulardan da ikisine verici takmıştık ama maalesef yavruları çokça yaşamadı.” diye konuştu.
Saatte 60 kilometre hızda, 2 bin metre yüksekte uçuk
“Yörük” adını verdikleri ve 3 sene süresince izledikleri bozkır kartalının Konya’dan Afrika’ya kafile güzergahını entelekt izleme ettiklerini anlatan Tatar, şunları kaydetti:
“Konya’dan çıktıktan bilahare Karaman, Adana ve Hatay Şev Boğazı’ndan aşağıya iniyor. Suriye, Lübnan, İsrail ve Mısır’a geldikten sonraları dahi henüz güneye akilane yönelerek Sudan ve Çad taraflarına gidiyor. Dönüşü dahi aynı rota üzerinden sağlıyor. Yılda bire bir azimet-gün oluyor. Sonbaharda güneye kafile ediyorlar, mart-nisan civarında dahi esasen geliyor. Yaptığımız tespitlerde 50-60 kilometre birden gidebildiğini gördük. Bu yolculuğu genellikle aynı hafta sürüyor diyebiliriz. Çabucak karaların üzerinde oluşan ısıdam gelgel akımları vardır. Hakeza termal hava akımlarını yakalayınca kuş, döne döne yükselir. Kısaca 2 kilometre yüksekliğe çıktıktan sonra kendini bırakır ve hiç angıç çırpmaksızın tahminî 50-60 kilometre gidebilir. Yörük’ü, şu anda Çad taraflarında, strateji etmeye devam ediyoruz.”
Tatar, göçün temelinde nevale bulma ihtiyacının olduğunu, şita şartlarının tagaddi üzerine aksi etkisinden dünya hayvanların akıllıca ortamlara gittiğini sözlerine ekledi.
