Cümle erkekleri savaşlarda şehit düşen köy, Cumhuriyetin kuruluşunun 99’uncu yıldönümünün gururunu yaşıyor

Eksiksiz erkekeri martir düştüğü için ‘ersiz’ ismini kayran köylerde, şehitlerin adı yaşatılıyor

KASTAMONU – Kastamonu’nun Dünya ilçesinde, bilcümle erkeklerin savaşlarda şehit düştüğü için isimleri “Ersizler” ve “Ersizlerdere” adına mütezayit iki köyde hararetli vatandaşlar, Cumhuriyet Altını Bayramı’nın 99’uncu yıldönümünü kutlamanın gurunu yaşıyor. Köyde etkili vatandaşlar, martir sakıt dedelerinin isimlerini karye camisinin duvarında yaşatıyor.

Halas Savaşı’nda genişlik çok şehit veren iller beyninde mevcut Kastamonu’nun Yeryüzü ilçesine tutkun, o zamanki ismiyle Dereköy’üstelik cıvıl cıvıl 38 erkeğin kâffesi 1. Acun Savaşı, Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları ve Kurtuluş Savaşı döneminde askere makbuz. Senelerce cephelerde savaşarak vatan topraklarını savunan Dereköylü 38 koca dahi martir düştü. Savaşlarda bütün erkeklerin hayatını kaybettiği ilçedeki iki köye, Cumhuriyetin önceki yıllarında ‘kocasız köy’ anlamına mevrut ‘Ersizler’ ve ‘Ersizlerdere’ isimleri verildi. Yiğitlik hikayelerinin anlatılmaya bitmeme ettiği ‘Ersizler’ ve ‘Ersizlerdere’ köylerinde dallı güllü vatandaşlar, Cumhuriyetinin zar edilmesinin 99’ununcu yıl dönümünü kutlamanın gururunu yaşıyor. Vatandaşlar, savaşlarda martir sakıt dedelerinin isimlerini Ersizler köyündeki caminin duvarında yaşatıyor.

“Köyümüzde savaşa gidecek, antrparantez cenaze namazı de kılacak asker kalmamış”

Dedelerinin savaşlarda şişman kahramanlıklar gösterdiğini anlatım eden Ersizlerdere Kalkınma Eğitim ve Eko Turizm Derneği Başkanı Mustafa Çağır, “Memleketimiz isimsiz kahramanların memleketidir. 1. Acun Savaşına, Balkan Savaşlarına ve Kurtuluş Savaşına gidenlerin şehit düşmesinden ve köyümüzde savaşa gidecek, başkaca cenaze namazı bile kılacak leşker kalmamasından belde köyümüze Ersizlerdere ismi veriliyor. Burada gelişigüzel evde ayrı benzeri dağ hikaye var, temas hanede tıpkısı martir ya dahi gazi var. Bugün kaynak kahramanlarının hikayesinin olduğu Ersizler ve Ersizlerdere köylerindeyiz. Milli savaşım döneminde 1915-1922 yılları arasında köyümüz İstiklal Yolu güzergahında bulunuyor. Bittabi bu güzergah üstünde olmasından âlem buradaki erkekleri askere topluyorlar. Köyümüze mevrut komutanlar, bölgemizdeki umum erkekleri cepheye götürüyor. Elden köylerde bedenî engelliler ve akli dengesi durumunda olmayanlar, birde kadınlar kalıyor. Burada 1915 yılında balaban ayrımsız yeğin oluyor. Yeryüzü ile İnebolu’evet birbirine bağlayan tarihi Yeryüzü İkiçay köprüsü uymazlık görüyor. Köprünün tadilatı ve tamiratı amacıyla ayvaz olmadığı için kadınlar tıpkısı araya geliyor, yaşlısı genci hepsi bir araya gelip köprünün tamiratını yapıyor ve İnebolu’dan taşınan cephane bu şekilde cepheye ulaştırılıyor. İstanbul’dan kaçırılan ve Rusya’dan satın alınan mühimmat, İstiklal Yolu güzergahı kullanılarak cepheye ulaştırılıyor” dedi.

“Atalarımız, namerdin önüne himaye olup bu topraklara düşman ayağını bastırmamışlar”

Atalarının kurşunların önüne dulda yerine bu topraklara antagonist ayağını bastırmadığını anlatım eden Çağır, “Başınızda ayvaz namevcut, bütün köyün işleri kadınların omuzlarında artmış ve tarlada çalışacak âdem yok, sanayileşmenin olmadığı bire bir bölüm. Halkımız, ülkemiz ayrıntılı yıllar savaşın içerisinde kalık, bağımlı ki meskenet dönemi, insanlar darı somağını yiyip elma ve eriği kurutup bunları yiyip hayatta kalabilmişler. Kutsal değerlerine sahip çıkarak Milli Savaşım Döneminde haddinden fazla balaban afi oynamıştır bu toprakların evlatları. Geriye dönüp bakmamışlar de, geride eşimiz, çocuğumuz, annemiz eksik dememişler. Bunları irtical bu bölgenin parçalanmamış erkekleri meçhule gidip namerdin önüne, kurşunun önüne durup bu topraklara antagonist ayağını bastırmamışlar” diye niteleyerek konuştu.

“Ecdadımızla gururluyuz”

Dedelerinin kahramanlıklarından belde gelgel duyduklarını söyleyen Çağır, “Ecdadımız Çanakkale’birlikte, Trablusgarp’ta, Yemen’üstelik birçok cephede savaşmış, milli savaş dahi canlarını, kanlarını vermişlerdir. Bizlerde bugün bu vatanda rahat aynı şekilde yaşayabiliyorsak, şen bir kan alabiliyorsak 100 sene öncesinde verilen o mücadeleye, o milli mücadelede çekilen eziyetlere, çileye borçluyuz” şeklinde konuştu.

“Bilcümle büyüklerimizi, erkeklerimizi martir vermişiz”

Köylerinde cenaze birlikte gömecek koca kalmadığı amacıyla köyün kadınlarının yer köylere giderek arkalama istediğini ve bu şekilde cenazelerini defin ettiklerini belirten Yeryüzü Ersizler Köyü Muhtarı Nihat Kayaç ise, “Halas Savaşında, Balkan Savaşlarında, âlem harbinde köyümüzdeki bütün rical savaşmaya gitmiş, köyümüzde cenaze gömecek, çukur kazacak, cenaze yıkayacak kimesne kalmamıştır. Köyümüzün dışından gayrı bölgelerden köyümüzde cenaze batırmak üzere kadınlarımız gidip arkalama istemişler. Köyümüzdeki cenazeleri bu şekilde defin etmişler. Bizim büyüklerimizin anlatmasına bakarak, bu sebeplerden ötürü ersizler yani erkeksizler anlamında köyümüzün ismi artmış. Hep büyüklerimizi, erkeklerimizi martir vermişiz. Bizim dedelerimizin mezarları da bulunmayan, nerede olduklarını de bilmiyoruz. Köyümüze bu nedenlerden çevre elimizden geldiğince Dünya ve kasaba köylerimizden resmi kayıtlarda olan şehitlerimiz var. Bu resmi kayıtlardaki şehitlerde sanırsam vakit kaybetmeden yüzde 15 civarını oluşturuyor. Bizler de ahde vefa olsun diye niteleyerek camimizin duvarında iyice ayrımsız satır yakaladık, oraya ayrımsız şehitlik yapıp tek olmazsa dedik ki torun vazifemizi yapalım istedik. Bizlerin hakeza tıpkı çalışması oldu. Şükürler olsun bunu üstelik hayata geçirdik. Köyümüzün adı ersizler yani er kalmadığı için ersizler olmuştur” ifadelerini kullandı.

“Bizler, köylülerimiz, hepimiz dedelerimizden gururluyuz”

Karı büyüklerinden birçoğunu şehit verdiğini söyleyen Kaya, “Bizler, köylülerimiz, hepimiz dedelerimizden gururluyuz. Hepimiz büyüklerimizle gurur duyuyoruz. Türkiye’nin hangi ilinden olursanız olun, nerede oturursanız oturun, köyümüzün nüfusuna kayıtlı vatandaşlarımızı buraya bekliyoruz. Gelip şehitlerine, gazilerine yakarış etsinler. Atalarının topraklarını musahabe etmeye nida ediyoruz. Buradaki güzellikleri görmeye çağırıyoruz” dedi.

“Köyde ne kadar erkek varsa kâffesi askere gitmiş ve geriye dönün ham, bu yüzden köyümüze Ersizlerdere köyü deniliyor”

Milli mücadele yıllarında köylerinde ne kadar ayvaz var ise hepsinin cepheye savaşmaya gittiğini ve geriye kimsenin dönmediğini anlatan 76 yaşındaki Recep Sarıman dahi, “Dedemi askere aldıkları ahit askerden bire bir daha dönmedi. Dedem, yani annemin babası askere gittiği devir dayımlar bana anlatıyordu, dedem askerde 15 sene süresince esir artmış. Burada hangi kadar ayvaz var ise hepsini askere almışlar. Halas Mücadelesi vaktiyle, buradaki erkekleri askere alınca bu köyde koca kalmamış. Hepsi savaşta martir ergin. Bu köyde ayvaz kalmadığı içinde Ersizlerdere, yani erkeksiz dere diyerek adı kalık. Benim dedem üstelik Halas Savaşı’nda şehit oldu” diye niteleyerek konuştu.